معاملات الگوریتمی در بازار بورس: روش دزدی از مردم

معاملات الگوریتمی در بازار بورس: روشی دیگر برای دزدی از مردم ناآگاه

دکتر امیر محمد شهسوارانی

همانطور که در مبحث ضرورت آموزش بورس بیان شد، بیش از ۹۵% معامله گران حقیقی بدون دانش حداقلی وارد بازارهای مالی می‌شوند. بسیاری از معامله گران حقیقی به طمع سودهای کلان فریب تبلیغات دروغین در فضاهای حقیق و مجازی را خورده و براحتی به دام شیادانی می‌افتند که متخصص دزدی و چپاول دارایی مردمند.

یکی از شگردهای استفاده از بیسوادی علمی/هیجانی و نبود انضباط شخصی معامله‌گران، ادعاهایی در مورد معاملات هوشمند (معاملات الگوریتمی در بازار بورس، معاملات رباتی، معاملات هوش مصنوعی) است که مبلغان آن مدعی درصدهای روزانه بالایی (در حد ۱۰۰% و بیشتر) هستند. و به دیگران اینطور القاء می‌کنند که در صورت سرمایه گذاری در کار آنها، نتایج هنگفتی عاید سرمایه گذاران خواهد شد.

این ادعا در نگاه اول مشخصاً کذب محض است. اما، متاسفانه با وجودی که دانش تحلیل این ادعا در سطح دبیرستان برای همه افراد بدست می‌آید، تنها کمتر از ۵% آن را در می‌یابند؛ متاسفانه سطح تفکر تحلیلی و مهارت تفکر نقادانه در عموم جوامع بشری بسیار پایین است و در صورت تحریک نواحی مغزی پاداش با وعده پاداش های نجومی و بیان مواردی که مخاطب دانشی در آن امور ندارد، براحتی از این مغلطه می‌توان برای کلاهبرداری استفاده نمود.

صورت مسئله

ادعاهای بسیاری به تازگی (در زمان نگارش این متن) در کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرام همراه با عکس ها و ارقامی از معاملات توسط سیستم های هوش مصنوعی منتشر شده اند که نشان می دهند این سیستم‌ها براحتی و در کسری از ثانیه سهم‌هایی را خریده و فروخته‌اند و سود معاملاتی آنها تنها در یک بازه زمانی ۳٫۵ ساعت (از ساعت ۹ تا ۱۲٫۵ که بازه معاملاتی بازار بورس تهران است) بیش از ۱۰۰% سود روزانه کسب کرده اند.

ردیف‌هایی از ارقام و حروف که شامل نام اختصاری سهم، حجم خرید، زمان خرید، حجم فروش و زمان فروش است و در کنار آن قیمت خرید و فروش و درصد سود محاسبه شده است. جذابیت این تبلیغات در این است که محاسبه این سود روزانه بالای ۱۰۰% پس از کسر کارمزد معاملات (۱٫۵ درصد) اعلام شده است.

تحلیل نقادانه

در اینجا هیچ محاسبه خاصی مبنی بر اثبات دروغ بودن این معاملات و پیگیری آنها در سامانه معاملاتی نمی‌شود. هدف این است که تنها با استفاده از دانش دبیرستانی به تحلیل صحت یا کذب بودن این ادعا پرداخت. مشکل عمده بسیاری از معامله گران نبود آموزش بویژه در حوزه روانشناسی معاملات و مدیریت هیجان است، وگرنه اصول کار در بازارهای مالی بسیار ساده و سرراست هستند:

اما اگر که روزی ۱۰۰% سود حاصل شود، معنایش این است که هر روز سرمایه ۲ برابر می‌شود. اگر این سیستم ۳۰ روز معاملاتی کار کند، سرمایه اولیه ۱ میلیارد و ۷۳ میلیون و ۷۴۱ هزار و ۸۲۴ برابر خواهد شد (۱٫۰۷۳٫۷۴۱٫۸۲۴= ۲^۳۰).

بنابراین، اگر فردی که مدعی داشتن این سیستم معاملاتی است، تنها با ۵۰۰هزارتومان (حداقل مبلغ مجاز معامله آنلاین در زمان نگارش مطلب) شروع به کار کند، پس از ۳۰ جلسه معاملاتی مبلغی معادل ۵۳۶ تریلیارد و ۸۷۰ میلیارد و ۹۱۲ میلیون تومان عایدی آن خواهد شد.

آیا واقعاً ادعای معاملات الگوریتی درست است؟

واقعاً اگر سیستمی در این حد از سوددهی باشد، آیا نیازی به پول‌های احمقانه و اندک ما خواهد داشت؟ اگر کسی صاحب چنین سیستمی باشد، با توجه به مخاطرات جانی و عملکردی بسیار زیاد، آیا در فضای مجازی آن هم برای عده‌ای که پول‌های بسیار مختصر و محدود دارند دست به تبلیغات خواهد زد؟ کسانی که واقعاً به چنین دانشی دسترسی دارند، حتی به خودشان زحمت گرفتن مشتری نداده و براحتی با رقمی در حد ۱۰ میلیون تومان می‌توانند کل بازار مالی جهان را تصاحب کنند.

با تحلیل عددی، چنین حجمی از دارایی بسی فراتر از حجم کل ارزش بازار بوده و عملاً این سیستم بعد از ۲ الی ۳ ماه صاحب کل سرمایه بازار خواهد شد که طبق محاسبات به دلیل اینکه همه دارایی در یک نقطه جمع شده و تراکنش وجود نیست، سیستم به بن‌بست مالی و ضرردهی خواهد خورد.

در اثر تحلیل معاملاتی در سامانه بورس تهران، مشخص می‌شود در زمان‌های مورد ادعا، چنین معاملاتی اصلاً در بازار صورت نگرفته‌اند.

در صورت آشنایی با ساز و کار سازمان بورس اوراق بهادار و هسته معاملات، همه می‌دانند نهادی به نام ناظر معاملات با مشاهده چنین رویه‌هایی در هر حساب کاربری، آن حساب را مسدود نموده و معاملات آن را باطل اعلام می‌کند که بطور زنجیره‌ای تمامی خرید و فروش های بعدی آن نیز باطل خواهند شد.

راه حل

برای پیشگیری از رفتارهای گله‌ای و فریب خوردن‌های هیجانی، لازم است تمامی معامله‌گران حقیقی و حقوقی به طور مداوم و متسمر آموزش‌های کامل در مورد بورس، ساز و کارهای مالی موجود در سازمان بورس، و روش‌های تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی قیمت‌ها را دریافت نموده و پایبندی کامل به انضباط شخصی و مسایل مدیریت هیجانی داشته باشند.

آموزش مهارت‌های دهگانه زندگی بویژه تفکر نقادانه و مدیریت استرس شغلی نیز بعنوان مکمل برای مدیریت بهینه رفتارهای عملکردی در حوزه مالی رفتاری و اقتصاد رفتاری، توصیه شده است.