آزمون سنجش خلاقیت بزرگسال (ATTA) و نوآوری

آزمون سنجش خلاقیت بزرگسال (ATTA)

مقدمه

خلاقیت یکی از جنبه‌های اصلی تفکر یا اندیشیدن است. تفکر عبارت است از فرایند بازآرایی یا تغییر اطلاعات و نمادهای کسب شده موجود در حافظه درازمدت. افزایش خلاقیت در زندگی روزمره بشری یکی از دغدغه‌های اصلی نظام‌های پیش‌رو بوده و صفتی پیچیده و حیاتی در درک رشد انسان است.

متداول‌ترین برداشت از خلاقیت عبارت از این است که فرد، فکری نو و متفاوت ارائه دهد. اکثر روانشناسان بر این باورند که خلاقیت به دستاوردهای تازه و ارزشمند اشاره دارد.

بیشتر بخوانید: افزایش خلاقیت در زندگی روزمره

کاربرد خلاقیت

در حوزه های منابع انسانی و روانشناسی صنعتی و سازمانی، مهارت‌های تفکر خلاق و خلاقیت سازمانی به میزان زیادی از اهمیت برخوردارند. زیرا نرخ بازگشت سرمایه و میزان حاشیه بازار هر سازمان رابطه مستقیمی با میزان خلاقیت و تفکر خلاقانه پرسنل آن سازمان دارد.

امروزه برای سنجش خلاقیت در پژوهش‌ها و محیط‌های شغلی و سازمانی از آزمون سنجش خلاقیت بزرگسال (ATTA) استفاده می شود. آزمون ATTA یک آزمون فرافکن برای تفکر خلاقانه است.

پرسشنامه ATTA بطور کامل اجزای نظری و کاربردی نظریه خلاقیت تورنس را در خود داشته و فرم کوتاه شده آزمون‌های سنجش تفکر خلاقانه تورنس است. تست ATTA برای بزرگسالان طراحی شده و هدف نهایی آن سنجش توانایی‌های تفکر خلاق کلامی و شکلی است که نمایانگر موفقیت‌های خلاقانه در زندگی روزمره است.

آزمون سنجش خلاقیت بزرگسال (ATTA)

در کنار سنجش خلاقیت، یکی از فرآیندهای بسیار مهم هر سازمان در حوزه سرمایه های منابع انسانی، لزوم آموزش‌های مستمر مهارت‌های تفکر خلاق به کارکنان است.

هرچه کارکنان بیشتر از مهارت‌های خلاقانه استفاده نمایند، گروه‌های کانونی جلسات طوفان مغزی آنها بهتر پیش رفته و مذاکرات سازمانی آنها بیشتر  خواهد شد. در نتیجه دو سو توانی سازمان بالاتر رفته و می‌تواند در برابر نیازهای جدید بازار آمادگی بیشتری داشته باشد.

ساختار آزمون سنجش خلاقیت بزرگسال

این پرسشنامه از ۳ بخش ۳ دقیقه ای از تست های کلامی و شکلی تشکیل شده است که به صورت مداد و کاغذی اجرا می شود. بخشهای ATTA بصورت باز-پاسخ هستند. بخش اول پاسخ های کلامی را فرا می خواند و نشانگر توانایی خلاقانه فرد در ایجاد ایده های جدید و حل مسایل است.

قسمت های دوم و سوم، شکلی هستند در بخش دوم یک سری شکل های ناکامل ارائه شده و از پاسخگو خواسته می شود با آنها تصاویر تا جای ممکن غیر عادی کشیده و آنها را نامگذاری کند.

بخش سوم ۹ شکل نیمه تمام بوده و مجدداً از پاسخگو خواسته می شود با آنها تصاویری تا جای ممکن غیرعادی بکشد. در این بخش از پاسخگو خواسته می شود هر چقدر می تواند تعداد بیشتری شکل کشیده و آنها را نامگذاری کند.

نمره گذاری آزمون سنجش خلاقیت بزرگسال (ATTA)

در هر یک از بخش های سیالیت، اصالت، کاربردی بودن، و انعطاف پذیری طبق دستورالعمل آزمون سنجیده می شوند. نمره کلی به عنوان شاخص خلاقیت (CI) جمع تمام این موارد در سه بخش آزمون است. همچنین، دو نمره توانایی خلاقانه و سطح خلاقیت در ATTA محاسبه می شوند.

منظور از توانایی خلاقانه نمرات استاندارد پاسخگو در سیالیت، اصالت، کاربردی بودن، و انعطاف پذیری است که بین ۱۱ تا ۱۹ هستند. سپس این چهار نمره با هم جمع شده و نمره توانایی خلاقانه کل ATTA بدست می آید که دامنه آن بین ۴۴ تا ۷۶ است.

سطح خلاقیت بر اساس شاخص های ۱۵ گانه خلاقیت در ۳ تکلیف محاسبه می شود. نمره گذاری بر اساس نبود (۰)، وجود مختصر (۱)، و حضور نیرومند (۲) برای ۱۵ اندیکاتور صورت گرفته که نمره ای از ۰ تا ۳۰ بدست می دهد.

این نمره به نمره توانایی خلاقانه کل افزوده شده و دامنه ای از ۴۴ تا ۱۰۶ دارد. بعد از استاندارد سازی، سطح خلاقیت بدل به نمره ای بین ۱ (حداقل خلاقیت) تا ۷ (خلاقیت ذاتی) می شود.

خصوصیات روانسنجی و هنجاری ATTA

طبق محاسبات انجام شده، پایایی بین ارزیابان برای ۴ مهارت خلاقیت در آزمون سنجش خلاقیت بزرگسال بین ۰٫۹۵ تا ۱٫۰۰ است. همچنین، پایایی بین ارزیابان برای نمره سطح خلاقیت ۰٫۹۸ است.

تحلیل عاملی پرسشنامه نیز نشانگر وجود ۴ فاکتور سیالیت، اصالت، کاربردی بودن، و انعطاف پذیری در هر سه بخش این پرسشنامه است.

لینک منبع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر (further reading)

The Validity of Two Brief Measures of Creative Ability

(2010). The Validity of Two Brief Measures of Creative Ability. Creativity Research Journal: Vol. 22, No. 1, pp. 53-61.