خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود چیست؟
در تعریف خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود و جرات ورزی بیان شده است که رفتار جراتمندانه يك رفتار و کنش وری بين فردی است.
خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود شامل ابراز صادقانه و نسبتاً رك افكار و احساسات فردی به نحوی است كه از نظر اجتماعی مناسب بوده و احساسات و آسايش ديگران نيز در آن مطمح نظر باشد.
به طور كلي خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود را می توان توانايی ابراز صادقانه نظرات، احساسات و نگرشها بدون احساس اضطراب دانست. جرات مندی همچنين شامل دفاع فرد از حقوق خود، به شكلی است كه حقوق ديگران پايمال نشود.
مطالعه بخش اول خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود (تعاریف)
مطالعه بخش دوم خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود (عوامل موثر)
سودمندی ها و کاربردهای خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود در زندگی:
خودبیانگری Self-Expression یا ابراز وجود یکی از مهارت های کلیدی و پایه است که به فرد کمک می کند تا:
- احساسات خود را ابراز كند
- روابط خود را بهبود بخشد
- اگر لازم باشد اعتراض كند
- نظر خود را بيان كند
- درخواست كند
- بتواند محکم نه بگويد
- به خود اطمينان داشته باشد
- اعتماد به نفس خود را افزايش دهد
- احترام ديگران را نيز جلب كند
- توانايي تصميمگيري خود را بهبود بخشد
- حقوق خود نیز را حفظ كند

کاربردهای خودبیانگری Self-Expression یا جرات ورزی در موقعیت های زندگی
یکی از نکات کلیدی مهارت خودبیانگری Self-Expression کاربرد آن در زندگی است. افزون بر مواردی که پیشتر بیان شد، داشتن توانایی خودبیانگری Self-Expression درست به ما کمک می کند در موقعیت های زیر در زندگی بتوانیم عملکرد بهینه ای داشته باشیم:
- بیان تقاضاهاي معقول از ديگران
- مواجهه / برخورد درست با مخالفت ديگران
- جلوگيري از تعارضات پرخاشگرانة غير ضروري
- اعلام موضع و نظر خودمان در تصميم هاي جمعي
انفعال، پرخاشگری و خودبیانگری Self-Expression
بنا به بررسی های صورت گرفته در حوزه مهارت های رفتارهای بین فردی، رفتارهای انفعال، پرخاشگری و خودبیانگری Self-Expression یک پیوستار / طیف را تشکیل می دهند.
این پیوستار دارای دو قطب است که هر یک به صورت مجموعه ای از تعامل های ناکارآمد ظاهر می شوند. یکی از قطب ها نوعی کمبود و نقصان را بازنمایی می کند (کمرویی، انفعال) و قطب دیگر با اضافه شدن برخی ویژگی ها و صفات (خشم، خصومت و تکانش گری) خود را نشان می دهد.
خودبیانگری Self-Expression در نقطه میانی این پیوستار واقع شده است. به عبارت دیگر، ناتوانی در جرأت ورزی در افراد، منجر به رفتارها و عکس العمل های متفاوت می شود، که به ساخت شخصیت و تاریخچه یادگیری هر فرد بستگی دارد.
ممکن است در یک فرد ناتوانی در خودبیانگری Self-Expression منجر به رفتارهای منفعلانه از قبیل کمرویی و گوشه گیری و در برخی دیگر منجر به پرخاشگری شود. ابراز وجود یا جرات مندی در واقع دفاع از حقوق یا متعلقات و بیان امیال و عواطف به شیوه ای مناسب، صریح و مودبانه و به دور از هر گونه ترس و اضطراب و بدون تنبیه و تحقیر دیگران است.
برای درک بهتر مفهوم خودبیانگری Self-Expression یا جرات ورزی، بهتر است ابتدا بین آن و سایر سبک های پاسخ دهی تمایز قائل شویم.
پژوهشگران حوزه خودبیانگری Self-Expression بین سه سبک پاسخ دهی تمایز می گذارند. این سه سبک عبارتند از: انفعالی، پرخاشگری و خودبیانگری Self-Expression.

الف) سبک پاسخ دهی انفعالی در برابر خودبیانگری Self-Expression
سبک پاسخ دهی انفعالی Passive style نشانگر رفتاری بر اساس توجه فزاینده به نظرات و نیازهای دیگران و نادیده گرفتن یا سرکوب نیازها و نظرات شخصی می باشد.
این توجه و پذیرش بیش از حد نظرات و نیازهای دیگران ممکن است به عنوان یک راهبرد جهت اجتناب از تعارض و یا حفظ منابع ویژه تقویت اجتماعی اتخاذ شود.
اشخاصی که این سبک خاضعانه را دارند اشخاصی مردد، در ظاهر آرام و در واقع بی قرارند که از مسائل فرار می کنند و بدون توجه به احساسات خود با دیگران موافقت می ورزند.
افراد انفعالی اهل ابراز عقیده نیستند، خود را دست کم می گیرند، اعتماد به نفس پایینی دارند و برای به دست آوردن دل دیگران خود را به رنج و زحمت می اندازند. این افراد دائم افکار، احساسات و حقوقشان به راحتی از سوی دیگران نادیده گرفته می شود.
پژوهشگران روانشناسی خودبیانگری Self-Expression در توصیف این قبیل اشخاص بیان کرده اند که افراد منفعل و غیر جرات مند از گفتن یا انجام دادن آن چه که از نظر یک مشاهده گر درست و منطقی به نظر می رسد خود داری می کنند.
این افراد در رابطه با دیگران قادر نیستند منظور خود را ابراز کنند و به همین دلیل همواره در گفتگوهای خود با دیگران حاشیه پردازی می کنند. صدایشان لرزان و از موضع ضعف است و بدون آن که جایی برای عذرخواهی وجود داشته باشد پوزش می طلبند.
به جای آن که چشم در چشم طرف مقابل یا صورت او داشته باشند هنگام صحبت کردن به زمین نگاه می کنند و با انگشت هایشان بازی می کنند. حالت بدنی شان همانند افراد افسرده است، سرشان پایین و شانه های افتاده دارند.
در این سبک پاسخ دهید انفعالی، هدف فرد جلب رضایت دیگران به هر قیمت است. به همین علت از هر نوع رویارویی و تعارض خودداری می کند. در واکنش انفعالی، فرد نمی تواند افکار، احساسات و عقاید خود را نشان دهد. به همین دلیل، در نتیجه احساس رنجش می کند و در نهایت به هدفش نمی رسد.

ب) سبک پاسخ دهی پرخاشگرانه در برابر خودبیانگری Self-Expression
به نظر روانشناسان حوزه خودبیانگری Self-Expression، پرخاشگری Aggression اغلب در برگیرنده و شامل تحمیل نیازها و نظرات شخصی خود به دیگران محسوب می شود.
هدف فرد در سبک پاسخ دهی پرخاشگرانه، رسیدن به هدف های شخصی بدون توجه و یا رعایت حقوق دیگران است. در این سبک ظاهراً هیچ نوع احساس همدردی و درک افراد دیگر در آن موقعیت وجود ندارد.
یکی از نکات ظریف سبک پرخاشگرانه این است که اگر چه در اولین نظر ممکن است مشهود نباشد ولی فرد پرخاشگر عزت نفس self-esteem پایینی دارد. چنین فردی به دیگران فرصت یا اهمیت زیادی نمی دهد.
روانشناسان اجتماعی معتقد هستند افرادی که نگرش و رفتار پرخاشگرانه دارند، افرادی فاقد اعتماد به نفس Self-confidence هستند که با تحقیر دیگران با آنها روبرو می شوند. به این ترتیب شخص منفعل اغلب هدف مناسبی برای افراد پرخاشگر به حساب می آید.
این افراد عموماً در حال تهدید کردن دیگران یا نادیده گرفتن حقوق آنها هستند. طبق پژوهش های صورت گرفته مهم ترین ویژگی های افراد دارای سبک پرخاشگرانه به شرح زیر می باشند:
- صحبت کردن پیش از اتمام یافتن صحبت های دیگران
- بلند بلند و تهاجمی حرف زدن
- خیره شدن به طرف مقابل
- کنایه زدن
- اتهام واهی زدن
- سرزنش کردن دیگران
- تحقیر کردن طرف مقابل
- ابراز خشن و شدید احساسات و عقاید
- بالاتر دانستن خود از دیگران
- رنجانیدن دیگران به منظور کسب آرامش خود
هدف افراد پرخاشگر بردن تحت هر شرایط بدون رعایت حقوق دیگران است. سیستم ارتباطی آنها تابع قانون برد-باخت می باشد.
سبک ارتباطی پرخاشگرانه Aggressive Behavioural style سود آنی و فوری برای فرد سلطه طلب فراهم می کند و فرد نظرش را حاکم می کند. ولی خشمی پنهانی در دل مخاطبان خود ایجاد می کند که در دراز مدت سبب می شود روابط آنها دچار اختلاف گردیده و تمایلی به برقراری ارتباط عمیق و دائمی با وی نداشته باشند.

پ) سبک پاسخ دهی خودبیانگری Self-Expression یا جرات ورزی
به طور کلی خودبیانگری Self-Expression و جرات مندی به عنوان یکی از مولفه های شخصیتی بالغ Mature Personality component در نظر گرفته می شود. خودبیانگری Self-Expression در ارتباط با برون گرایی Extraversion و عاملیت در رفتار است و با توانایی تشخیص و بیان مطمئن نظرات، احساسات و حقوق شخصی همراه است.
در واقع، خودبیانگری Self-Expression و ابراز وجود به معنای توجه به حقوق دیگران و در عین حال حفظ و در صورت نیاز احقاق حقوق خود است.
رفتار همراه با خودبیانگری Self-Expression درست با افزایش مساوات در روابط اشخاص به فرد امکان می دهد با رعایت منافع خویش روی پای خود ایستاده و بدون اضطراب و تشویش بی مورد به راحتی احساسات صادقانه خود را ابراز کند.
با استفاده از خودبیانگری Self-Expression ما می توانیم حق و حقوق شخصی خود را بدون انکار حق دیگران مطالبه کنیم. ویژگی های شیوه پاسخ دهی خودبیانگری Self-Expression عبارتند از:
- پاسخ های خود انگیخته با لحنی دوستانه اما قاطع
- نگاه کردن به افراد حین تعامل با آنها
- بیان مسائل مهم، ابراز احساسات و عقاید خود
- ارزش قائل شدن برای خود
- عدم رنجانیدن خود و دیگران
افراد دارای خودبیانگری Self-Expression کنترل بیشتری بر زندگی دارند و اغلب به هدف های خود دست می یابند. موفقیت افراد قاطع و جرات مند را می توان در سایه ارتباط همدلانه و مؤثری که با اطرافیان برقرار می کنند دانست.
مردم نیز بیشتر مایل اند با افراد دارای خودبیانگری Self-Expression درست ارتباط داشته باشند و از نظر آن ها بهرمند شوند. هر چند افراد اغلب اوقات به واسطه در پیش گرفتن این سبک رفتاری به اهداف خود می رسند اما گاه ممکن است در این راه با ناکامی هایی نیز مواجه گردند.
به این معنا که در پیش گرفتن رفتار خودبیانگری Self-Expression احتمالاً باعث می شود مخاطب نیز شیوه رفتاری مشابهی را در پیش بگیرد. با وجود این، این اشخاص به واسطه انتخاب رفتاری متناسب و شایسته حتی اگر به هدف های خود نیز دست پیدا نکنند، اغلب احساس خوبی پیدا می کنند.
ت) سبک انفعالی-پرخاشگرانه در برابر خودبیانگری Self-Expression
متخصصان حوزه شخصیت طبق بررسی های خود به سبک چهارمی به نام «پرخاشگری غیر مستقیم» Indirect Aggression رسیده اند. این پژوهشگران اشاره می کنند که پرخاشگری می تواند به شکل انفعالی و رویارویی نکردن خودنمایی کند.
طبق اظهار نظر روانشناسان ارتباطی سبک رفتاری انفعالی-پرخاشگرانه Passive-Aggressive Behavioral Style اغلب ناشی از ترسی است که نسبت به پیامدهای پرخاشگری مستقیم وجود دارد.
تشخیص و مقابله پرخاشگری انفعالی Passive Aggression دشوارتر است و معمولاً چون رفتاری ناخودآگاه می باشد، از سوی فرد انکار می شود. فرد در این نوع از پرخاشگری هرگز برای بیان مستقیم افکار و احساساتش ریسک نمی کند.
در عوض یک احساس نهفته از گناه، خشم، دلخوری و ناراحتی را شکل می دهد که هدف آن انتقام گرفتن از دیگران به شیوه ای غیر مستقیم و انفعالی است. ابزارهای افراد دارای دارای پرخاشگری انفعالی عبارتند از:
- اخم کردن
- باج گیری هیجانی
- توسل به گریه
- جمع کردن لب ها (لب ور چیدن)
- قهر کردن
- سکوت
- توسل به فریب های ظریف
- پشت گوش انداختن
- از زیر کار شانه خالی کردن
- صدمه زدن به اموال فرد در غیاب وی
- غیبت کردن
رفتار پرخاشگرانه-انفعالی معمولاً به این دلیل رخ می دهد که افراد بیش از حد به خود پنداره خود نزد دیگران علاقمندند. آنها می خواهند بردبار و خوش رفتار به نظر برسند. سرانجام این افراد به دلیل نداشتن خودبیانگری Self-Expression درست، شدیداً واکنش نشان می دهند، که معمولاً به شکل رنجش خواهد بود؛ زیرا بالاخره روزی تحمل آنها به پایان می رسد.